159. SÒ ĐIỆP ÁP CHẢO

Đổi món cho bữa cơm gia đình

Món ăn hơi tốn công chút xíu nhưng mới miệng và bắt mắt nhờ vào việc bày trí.

Vật liệu: 

1/ con điệp/ scallops.  

2/ Bí mùa Hè/ Yellow Squash.  

dầu ăn đủ để tráng chảo lúc nướng. 

2/ đậu Hòa Lan đã bóc vỏ (có thể dùng đậu đông đá hoặc đậu tươi.)

3/ chanh 

4/ rau mầm

----

NƯỚNG SÒ ĐIỆP và BÍ MÙA HÈ

*chỉ nướng sau khi đã làm xong sauce đậu

Sò điệp áp chảo. 

- Đun nóng chảo dầu hoặc chảo nướng (để lúc để con sò điệp vào nghe tiếng sèo sèo)

- đặt con sò điệp vào chảo cách nhau ít nhất 3cm.

Nướng mỗi bên khoảng 2-3 phút (không dời vị trí chỉ dời vị trí khi trở sang mặt bên kia lúc sò điệp đủ độ vàng hơi sậm.)

Chỉ nướng số lương ít, để đảm bảo giữ độ nóng cần thiết cho Sò điệp vàng hơi sậm

Nướng Bí mùa Hè/ Yellow Squash

-cắt bí Squash làm 6 hay 8 tùy theo kích cỡ của trái bí squash.

quét 2 mặt của bí yellow squash với dầu tỏi có nêm chút muối và tiêu. 

Nướng các miếng bí trong 5 đến 10 phút mỗi bên, cho đến khi chúng đạt được độ mềm mong muốn. Phết thêm dầu tỏi và thỉnh thoảng lật để tránh dính hoặc cháy.

SAUCE Đậu Hòa Lan. 

Vật liệu cho món sauce Đậu Hòa Lan

A/

-200g hạt đậu Hòa Lan (tươi hay đông lạnh)

-50g củ hành cắt nhỏ *

-60g garlic, bỏ lỏi, cắt nhỏ *

-30ml nước xương gà

B/ nước đá

C/ chút muối, chút tiêu, chanh

THỰC HIỆN:

- nấu sôi phần A , chờ thêm 3 phút cho đậu vừa chín.

-- trút đậu ra rổ (giữ lại một ít nước luộc đậu, cho chút xíu muối và đường và vài giọt dầu, để trang trí vòng  dĩa thức ăn như trong hình chụp.

--- cho đậu vào tô, chế nước lạnh và nước đá vào (phải làm thật nhanh để giữ màu xanh của đậu)

---- xay nhuyển với chút nước luộc đậu ( khi nhểu xuống thấy hổn hợp đậu xay còn giữ được ngọn là được). cho muối và tiêu vào nêm vừa măn mẳn (xay không quá lâu_ khoảng 2-3 phút. )

----- vắt vào chút xíu chanh, lượt qua rây. 

* nếu không thích hoặc muốn đổi vị thì có thể không dùng tỏi và củ hành.

** để tủ lạnh trong khi chờ nướng sò điệp..

*** nước đậu có dầu để dành lúc luộc đậu,  thêm 1 chút xíu  sauce đậu (thật ít đủ nhận biết có màu sắc xanh như hình chụp)

->>bày ra dĩa và xơi. Chúc quý bạn ngon miệng ngon mắt với món này nhen.

Tôi tập viết (3) - HÃY BÙ ĐẮP THAY VÌ ĐỂ DÀNH

 Ba,

Hôm trước con có đốc thúc Ba cho chúng con thuê thợ đổ bê tông đường vào nhà chứ Ba đừng tự làm. Tuổi Ba đã cao Ba đã lo cho tụi con có nghề nghiệp là quá đủ. Ba đừng nghĩ tới việc dành dụm mà quên đi việc giữ gìn sức khỏe cho Ba.

Hôm nay con xin phép được nói nhiều và nói cạn ý trong đầu chúng con.

Thưa Ba,

Chúng con được sinh ra trong những năm sau  năm 78. Con vẫn còn nhớ những bữa cơm độn, những tất bật nhọc nhằn của mẹ (buổi đi làm và  buổi làm thêm của mẹ để bù đắp cho bữa cơm.)

Chúng con vừa đến tuổi hiểu biết thì gia đình mình bước sang giai đoạn ly hương. Con vẫn chưa thôi ám ảnh bởi tiếng điện thoại giữa khuya của năm đầu tiên mình đặt chân lên đất nước này _chủ hảng may gọi đến kêu mẹ đến cắt chỉ. Sau 11 giờ đêm, tuyến đường ấy không còn xe buýt, bất chấp đường khuya vắng vẻ, mẹ đi bộ hơn 2km cho mỗi lượt đi về trong đêm vắng bất kể trời mưa, trời lạnh...Con có đến nơi ấy, con tận mắt thấy & nghe cách chủ hảng may cư xử với  nhân công. 

Con cũng đã thấy đoạn đường 4.9km lượt đi đến nông trại nấm mỗi ngày trong sáng sớm mù sương _ để có mặt ca làm bắt đầu lúc 7 giờ sáng, mẹ đã phải rời nhà từ 4:30 sáng, quần quật việc làm của nông trại suốt 8 tiếng đồng hồ rồi lại lội bộ 4.9km đường về. 

-4:30 sáng mùa Đông trời lạnh căm căm, sương mù dầy đặc_mẹ hay kể: 'cách nhau 2 m là đã không thấy rõ người đi'; "thấy bóng người đàn ông là giật mình thon thót, họ đi qua rồi mới hết sợ, đường đi tắt ngang  trong công viên vắng ngắt, có kêu cứu cũng không ai nghe thấy". 

-2 giờ chiều mùa Hè trời nóng như muốn chảy nhựa đường.

Vậy mà me đi bộ... trong sự mệt nhọc và nỗi bất an.

Lúc farm nấm dời chỗ,  tìm được việc tạm thời ở hảng in  _ở đây gọi là casual on call, tức là điện thoại gọi để kêu đi làm mỗi ngày (chủ thầu nhận số lượng người hảng in cần rồi gọi người tới làm), con cũng đã tận mắt thấy tay mẹ bị thương sưng tím không cầm được cái muỗng múc cơm sau mỗi ngày làm việc (việc làm ở hảng in rất nặng nhọc) nhưng mẹ vẫn không bỏ việc ngày nào vì sợ người thầu việc không gọi đi làm nữa. Con đã thấy suốt cả tháng, mỗi đêm trước khi đi ngủ ba bó muối và dầu xanh rồi nẹp tay mẹ lên cây thước kẻ của con cho tay mẹ đỡ đau nhức - bàn tay của mẹ tím rịm, 5 ngón tay sưng to.

Tới giờ con vẫn còn cái cảm giác khó tả khi phơi đồ _ khi nhìn những cái quần xì rách lung tung chỗ của ba và mẹ phơi trên sào. (hic...Vừa thoát cảnh nghèo này thì gặp cảnh nghèo khác.)

Cho tới tận ngày hôm nay, con vẫn thấy mẹ vẫn mặc những cái áo có từ 15 năm trước hay những áo con mua cho mẹ_ Mẹ vẫn tiết kiệm.

Và điều làm con đau lòng và khó xử _ ba có vẻ thiếu quan tâm tới mẹ .Mẹ không biết lái xe. Qua vài mẫu chuyện, con được biết mẹ chỉ được Ba chở đi chợ mua thực phẩm hay đi mua quà sinh nhật cho cháu. Mẹ không được Ba chở đi các shop bán quần áo, vậy mà lâu nay con cứ nghĩ mẹ mặc đồ cũ bởi mẹ tiết kiệm. Mẹ tự cắt tóc cho mẹ_con cứ nghĩ mẹ hà tiện quá đáng.

Như vậy đã nhiều năm, mẹ chưa từng đi mua sắm hay đi ngắm ngó các tiêm bán quần áo... các shop bán đồ cho phụ nữ.. vv. là do mẹ không được ba tạo điều kiện _Ba muốn trả hết nợ vay mua nhà thật sớm.   

Ba ơi, khi con vở lẽ ra rằng, Ba không thích mẹ làm gì sái với ý thích của Ba _ba không thích sơn móng tay &son phấn& nước hoa, & mua sắm. Ba không hề thấy sự thiệt thòi của mẹ và nhu cầu tối thiểu của một phụ nữ..

Ba ơi, Ba mẹ không còn bao năm để sống nên ba đừng tiết kiệm nữa. Ba đừng nghĩ đến việc dành dụm.. Thay vào đó Ba hãy nghĩ đến việc dùng số tiền tiết kiêm ấy để bù đắp cho quãng đời đầy thiếu thốn và vất vả của mẹ.

Điều khó nói nhất này, con xin lỗi Ba trước khi nói. "xin Ba đừng ép mẹ phải theo sở thích của Ba. Con hiểu đàn ông thích những gì chân phương, không thích màu mè sặc sở.Nhưng me là phụ nữ, tô một chút son môi, thỉnh thoảng sơn móng tay hay mua 1 cái áo mới mỗi năm thì đâu có gì là quá đáng, sao mẹ lại không được làm, sao lại bắt mẹ phải chìu theo sở thích của Ba, Ba có thể mặc áo cũ nhưng mẹ, là phụ nữ thì cũng nên cho me một góc phụ nữ.

Có bao giờ Ba nhìn lại để thấy mẹ như đang sống ở một nơi xa lạ với nếp sống của xã hội hiện nay bởi chính sở thích của Ba?

Hàng ngày, 

-ngoài giờ đi làm mẹ chỉ loanh quanh trong nhà với cơm nước con cái nhà cửa, ... Không bạn bè, không shopping, không nữ trang son phấn, thậm chí không được mua vài chậu hoa rẻ tiền nhất để về trồng.

-bộ cánh đi ra ngoài của mẹ bạc phết, lỗi thời...

Mỗi lần về thăm Ba mẹ, nhìn những chậu cây sứt mẻ, những chậu cây tự tạo từ chai nhựa phế thải... và nghe Ba càm ràm "cái gì bả cũng không bỏ, mấy cái chai lọ linh tinh... trồng chi mà đủ thứ trong những thứ như vậy nhìn không ra gì cả.... không trồng thì thôi, làm gì phải làm cho đàng hoàng"

Ba có bao giờ nghĩ "cái khó ló cái khôn", mẹ thích trồng trọt nhưng không được đi mua sắm thì dĩ nhiên là các chai lọ phế thải phải được tận dụng... không được đi mua sắm bất kỳ thứ gì  thì làm sao mà đàng hoàng được hả Ba? Ba có bao giờ đọc được nỗi buồn của mẹ mỗi khi trồng bông trong tất cả những gì mẹ tận dụng được từ đồ phế thải?.

Sao ba không nghĩ thay vì càm ràm ... Ba chở mẹ đi mua hay khuyến khích/ tư vấn mẹ nên mua chậu trồng cây... hoặc Ba mua tặng mẹ nhân sinh nhật hay một ngày lễ bá vơ nào đó hoặc không lễ lộc gì mà là muốn mua cho mẹ có mà trồng cây? Con nghĩ nhận được sự quan tâm và những món mà Ba mua cho mẹ đúng với với nhu cầu dù là nhỏ xíu thì có lẽ mẹ hạnh phúc lắm.

Gần đây nhất, con thấy mẹ hết trồng bông trong sân, ngay cả trồng bông cho ngày Tết như mẹ vẫn làm nhiều năm trước. Hỏi ra mới hay rằng Ba chỉ muốn mẹ trồng mỗi loại 1 cây, và Ba tỏ ra không thích mẹ trồng cây nên mẹ không trồng nữa.

Sao vậy hả Ba, có phải vì Ba muốn mẹ giữ gìn sức khỏe hay vì lý do gì khác?

Con nghĩ, cho dù sức khỏe của mẹ ngày càng giảm thì nguồn vui được trồng trọt của mẹ có lẽ vẫn còn. Sao Ba không một tay giúp mẹ trồng trọt dể mẹ còn cảm thấy tuổi già không ảm đạm, bi quan mà lại cấm đoán? 

Ba ơi con người càng có tuổi, càng cần có niềm vui. Con người hay đau bệnh thì lại rất cần giúp họ tạo niềm vui để quên bệnh tật.

Mấy mươi năm nay, mẹ vì gia đình, vì sở thích của Ba mà bó mình trong cái khuôn của Ba... mẹ không còn nhiều ngày để sống, sao Ba không nghĩ tới mẹ cần có niềm vui? Sao Ba không nghĩ là Ba cần làm điều gì đó để duy trì niềm lạc quan vui sống trong đầu óc của mẹ  mà cứ chăm chắm tiết kiệm như bao năm qua đã tiết kiệm chỉ vì nghĩ tới việc dành dụm... để rồi cứ bó buộc mẹ nhất nhất phải làm theo ý của Ba _ tiết kiệm/ dè sẻn?

Ba ơi, mẹ cần Ba bù đắp cho những ngày vất vả & thiếu thốn. Còn chúng con, Ba mẹ đã dồn sức đăng đẳng nhiều năm chăm lo cho chúng con nên người, có nghề nghiệp ổn định. Chúng con phải có bổn phận đền đáp chứ đâu phải tiếp tục được hỗ trợ.

Ba, hôm mẹ bị té, lúc mẹ ở bệnh viện, chúng con lục tìm đồ để mang vào bệnh viện cho mẹ, mới hay rằng mẹ chẳng có áo quần chi, Bấy lâu nay con cứ nói mẹ hoài cổ, cứ mặc mấy cái áo cũ xì. Hôm soạn tủ của mẹ con mới rõ vì sao mẹ cứ mặc hoài áo cũ hay cái áo con mua... híc... lâu nay con cứ tưởng mẹ thương nên mẹ chỉ mặc áo mình mua cho mẹ.

(con cũng tệ, con nghĩ mua đồ cho me mặc ở nhà là tiện vì nếu không hạp gu của mẹ thì vẫn là đồ mặc ở nhà,... cho nên con ít mua cho mẹ đồ đi đường, con nghĩ để mẹ tự đi mua đồ đi ngoài thì mẹ vui và vừa ý mẹ hơn là con mua)

Ba ơi, Ba có thương mẹ không Ba?

Ba ơi, mẹ có đáng được cha con mình bù đắp cho tuổi thanh xuân .. cho cả quãng đời dài dành cho gia đình này không hả Ba?

Vậy hén Ba, BÙ ĐẮP cho mẹ, CHẤM DỨT ý nghĩ DÀNH DỤM.

Vậy hén Ba, bù đắp cho mẹ không chỉ bằng tiền bạc mà cả về thời gian nữa nhen Ba_ đừng biến mẹ thành cái bóng của Ba, đừng xem mẹ chỉ là vợ trong quan điểm "tam tòng"*, Ba hãy là người bạn đời, người bạn đồng hành chia sẻ không chỉ về trách nhiệm với gia đình & con cái mà còn là chia sẻ những sở thích _ cho dù đôi sở thích của mẹ lại không là sở thích của Ba (ví dụ như trồng trọt)

Xin Ba hãy dừng bớt những công việc cá nhân để có ít nhất 1 giờ trong ngày dành riêng cho mẹ dù chỉ là cùng ra sân để nói những chuyện bá vơ _cây bông này đẹp, cái lá này sâu sia, cái áo này đan khéo, dĩa đồ ăn trình bày đẹp, cá kho ngon..... thay cho những càm ràm hay nói chuyện thời sự TV và miệt mài với cái computer.

----

*tam tòng:"Tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử/chưa lấy chồng thì theo cha, lấy chồng thì theo chồng, chồng chết thì theo con"

157. ỚT BỊ XOĂN LÁ.

Ở đây đang mùa Thu. Mấy nay nào cũng có mưa, tuy không lớn nhưng cũng đủ đọng nước phía đất thấp.

Nhân nói vụ trồng ớt nên đảo ra xem mấy cây ớt trời cho (tự mọc từ hột của mùa trước)

Hầu như sau đợt mưa dai dẳng, các cây mới mọc mùa này thì nếu không nhỏ lá lại thì xoăn đọt.

Y như bác Google đã ghi nhận: "Khi có điều gì đó không ổn. cây ớt sẽ phát tín hiệu bằng cách xoăn lá lại."

Đây là tổng hợp những gì đọc ở Google về những nguyên nhân gây xoăn lá của cây ớt. Xin cám ơn Google và các tác giả.

1. Vấn đề tưới nước

Cây ớt có thể chịu được khô hạn lâu ngày, nhưng nó không bao giờ có thể sống trong đất luôn bị ẩm ướt.

Nếu bị tưới quá nhiều nước, rễ ớt nhạy cảm sẽ không nhận đủ oxy và dinh dưỡng từ đất đưa đến rễ bị nhũn/ thối, ảnh hưởng tới lượng dinh dưỡng dẫn đến thân và lá. Hậu quả là những chiếc lá sẽ cuộn lại và teo tóp dần. 

Việc thoát nước kém thường làm cho đất bị úng nước. >Giữ khô giữa 2 lần tưới là tốt nhất _Chờ cho 3cm trên cùng của đất khô rồi hãy tưới.

2. Các vấn đề về dịch hại

Đó là khi những chiếc lá ớt cong lại và thân cây héo úa.

Các loài gây hại chính tấn công cây ớt là rệp vừng, nhện đỏ và sâu sừng (aphids, red spiders and hornworms. 

*do vấn đề bản quyền nên tôi không mượn hình đem vào đây, cho nên tôi ghi tên tiếng Anh của các côn trùng, quý bạn tìm ở Google với các từ khóa tiếng Anh đó để biết về các con côn trùng gây hại cho ớt). 

Nhưng  ấu trùng bọ cánh cứng dưa chuột (cucumber beetle larvate) gây ra nhiều thiệt hại nhất.  Khi rễ cây bị cắn đứt,lượng ẩm và chất dinh dưỡng nuôi cây từ các rễ ấy sẽ không còn nữa > cây ớt bị hụt mất không ít số lượng chất dinh dưỡng.

Ngăn bọ trưởng thành đẻ trứng gần rễ bằng cách loại bỏ cỏ dại và mảnh vụn trên mặt đất gần gốc để con bọ mất nơi có thể ẩn náu. >Xịt dầu neem để diệt bọ. 

3. Các vấn đề về nhiệt độ/độ ẩm

Nhiệt độ thấp có thể làm chết cây ớt. Cây ớt cần giữ ở nhiệt độ từ 60 đến 90 độ F.(15.5 độ C - 32.2  độ C)

Nếu nhiệt độ ban đêm giảm xuống dưới 60 độ F (15.5 độ C), cây sẽ khó phát triển và lá sẽ xoăn lại. khi nhiệt độ đến 32 độ F (0 độ C), cây sẽ chết.

4. Bệnh tật

Cây dễ bị  nhiễm nấm khi độ ẩm xung quanh nó bị cao. Các bệnh nấm phổ biến nhất là bệnh héo Fusarium và bệnh than (anthracnose disease). Chúng cũng có thể lây lan qua côn trùng.

Vì vậy nên nhổ bỏ cây bị nhiễm bệnh để tránh lây lan sang các cây khác.

5. Các vấn đề về ánh sáng

Thiếu nắng có thể gây ra nhiều vấn đề cho cây ớt. Cây ớt cần nhận nhiều ánh sáng mặt trời (ít nhất 6 giờ một ngày). 

Nếu một cây ớt bị trồng nấp dưới cây có tàng che nắng hay dưới mái che làm ngăn chặn ánh sáng thì lá sẽ chuyển sang màu vàng và quăn lại.

> Để cây nhận đủ ánh sáng thì nên bỏ mọi chướng ngại vật có thể làm giảm ánh sáng mặt trời 

.6. Mất cân bằng dinh dưỡng

Bên cạnh đạm (N), kali (K) và phốt pho (P) thông thường mà mọi loại cây đều cần thì cây ớt cũng cần canxi. Canxi rất cần thiết cho sự phát triển của cây ớt.

Độ axit cao trong đất có thể ngăn chận canxi và khiến canxi không thể tiếp cận được với rễ của cây ớt. 

Cây ớt thích hợp đất có độ pH 5,8 đến 6,8.

7. Phù thực vật

Phù là do rễ hút nhiều nước hơn lá có thể thoát ra ngoài. Lượng nước dư thừa này sẽ làm vỡ các tế bào. Nó sẽ xuất hiện ở phần dưới dạng kết cấu màu trắng bên dưới lá. Phù nghiêm trọng có thể làm cho lá cây bị quăn.

Nó cũng thường được gây ra bởi độ ẩm thấp và luồng không khí kém lưu thông (do mật độ cây quá rậm rạp làm kém thông gió)

Nếu không khí quá khô, hãy phun sương cho cây một hoặc hai lần một ần cho đến khi kết cấu màu trắng biến mất và lá có cải thiện tốt.

8. Các vấn đề về chậu để trồng ớt:

Cây ớt trồng trong chậu có thể bị bó rễ do cây sinh trưởng nhanh, phát triển hệ thống rễ khỏe nên không có đủ khoảng không để rễ sinh sôi.

>  Để kiểm tra các dấu hiệu của các vấn đề về rễ, hãy kiểm tra các lỗ thoát nước ở dưới cùng của cây.

Nếu thấy rễ mọc ra từ các lỗ thoát nước, thì cần thay chậu  lớn hơn và thêm đất giàu dinh dưỡng.

Các vấn đề  phổ biến khác về lá cây ớt

Ngoài việc cây ớt bị quăn lá do các nguyên nhân trên, cây ớt còn có thể bị các bệnh khác. Dưới đây là những vấn đề phổ biến nhất và cách khắc phục từng vấn đề.

lá vàng

Ngay trước khi lá bắt đầu xoăn lại, chúng thường chuyển sang màu vàng. Vì vậy, có thể coi những chiếc lá vàng là một dấu hiệu cảnh báo cho sức khỏe của cây ớt _ Quá nhiều nước hoặc quá ít nước, ánh sáng kém, đất thiếu canxi cũng như nhiễm nấm đều có thể khiến lá chuyển sang màu vàng. Kiểm tra kỹ để tìm giải pháp cho những vấn đề trên.

lá đen

Tưới nước và bón phân quá nhiều có thể khiến lá chuyển sang màu đen_ Quá nhiều nước hoặc thoát nước kém trong đất ảnh hưởng đến rễ, từ đó gây ra lá đen.

Hãy để mặt đất của cây ớt khô giữa 2 lần tưới _ kiểm tra đất khô bằng cách nhấn chiếc đũa vào đất khoảng 5cm, nếu thấy 2cm ở trên cùng không dính đất là có thể tưới nước. 

Và khi bón phân cho cây ớt, hãy pha loãng phân bón và sử dụng với liều lượng bằng một nửa với hướng dẫn in trên bao bì.

Lá chuyển sang màu xanh nhạt

Thiếu nitơ trong đất có thể làm cho lá của cây tiêu chuyển sang màu xanh nhạt.

Khắc phục bằng cách bón phân có hàm lượng nitơ cao 2 tuần một lần.

Chuyển trở lại phân bón cân bằng khi lá lấy lại màu xanh đậm tự nhiên.

Khi lá đã trở lại xanh như bình thường thì trở lại bón phân bình thường như trước đó, tức là ngưng bón phân giàu Ni tơ _ Quá nhiều nitơ có thể ảnh hưởng đến sự ra hoa của cây ớt.

Héo úa

Héo có thể là kết quả của nhiều thay đổi trong các điều kiện xung quanh cây ớt. Như:

 ánh sáng kém, sử dụng phân bón mạnh, tưới quá nhiều nước, thiếu nước, chất dinh dưỡng kém trong đất hoặc bệnh tật. 

Bệnh héo Fusarium; bệnh thán thư đều có thể làm cho cây bị héo và chết nếu không được xử lý đúng cách.

Rụng lá

Đây là một giai đoạn nghiêm trọng _ khi cây ớt đã bị căng thẳng trong một thời gian dài. Đầu tiên, những chiếc lá chuyển sang màu vàng, sau đó cuộn lại và cuối cùng là rụng. Thủ phạm chính ở đây là tưới quá nhiều hoặc quá ít.

>Chỉ tưới nước khi lớp đất mặt khô

>Đối với cây trồng trong chậu, hãy kiểm tra các lỗ thoát nước có bị nghẻn hay không 

Phấn trắng

Bệnh phấn trắng là một bệnh nhiễm nấm xuất hiện dưới dạng các mảng trắng trên lá. Nó lây lan do côn trùng và cả độ ẩm cao và lưu thông không khí kém 

> Xịt hỗn hợp nước & baking soda lên cây 

> cải thiện luồng không khí xung quanh cây. 

> loại bỏ những chiếc lá bị nhiễm bệnh để ngăn ngừa sự lây lan của bệnh sang phần còn lại của cây.

Đốm lá

Ở những vùng ấm áp, nơi thời tiết thường có mưa và độ ẩm cao, đốm lá sẽ xuất hiện trên cả hai mặt của lá ớt. Đây là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn làm cho 'ngạt thở' do thiếu luồng không khí và do độ ẩm cao.

Ngay khi thấy những đốm đầu tiên, hãy phun thuốc xịt đồng/ và Mancozeb lên cây để tiêu diệt vi khuẩn trước khi nó lây lan sang các cây khác.

Xuất hiện lốm đốm

Sự xuất hiện lốm đốm của lá cây tiêu thường do vi rút mosaic gây ra. Nó làm cho lá có bề mặt mấp mô và thậm chí có thể bị biến dạng. 

Vì đây là một loại vi-rút nên không có cách điều trị bệnh. >nhổ bỏ những cây bị nhiễm bệnh. . Vứt bỏ tất cả các bộ phận của cây vào thùng rác.

Tóm lại, để trồng cây ớt xanh tốt, nhiều trái:

-Luôn chọn nơi có nắng để trồng ớt.

-Giữ khoảng cách giữa 2 cây ớt từ  50 đến 70cm (18 đến 24 inch) 

-Đảm bảo độ pH của đất nằm trong khoảng từ từ 5,8 đến 6,8 (đất chua nhẹ) để tránh bị ngăn cản việc hấp thụ  canxi.

-Bón lót  phân hữu cơ/compost và vật liệu hữu cơ* /organic materials vào đất trước khi trồng ớt. 

[*Vật liệu hữu cơ bao gồm nhiều thứ như cỏ vụn, lá, thân, cành, rêu, tảo, địa y, bất kỳ bộ phận nào của động vật, phân, phân, bùn thải, mùn cưa, côn trùng, giun đất ..]

**Độ pH trong đất:

pH < 3,5: Đất chua mức tối đa. 

pH = 3,5 – 5,0: Đất chua nặng

pH = 5,1 – 6,0: Đất chua

pH = 6,1 – 6,5: Đất chua nhẹ

pH = 6,6 – 7,3: Đất trung tính

pH = 7,4 – 7,8: Đất hơi kiềm

pH = 7,9 – 8,4: Đất kiềm

pH = 8,5 – 9,0: Đất kiềm nặng

pH > 9,0: Đất kiềm mức tối đa

156. TRỒNG HOA HỒNG ANH ĐỎ

 Hiện giờ, vườn ương gần nhà tôi đang bán hoa Hồng Anh đỏ. 

MẤY ĐIỀU HỌC TỪ GOOGLE. Cám ơn Google và các tác giả.

1/Mandevilla cần nhiệt độ ấm và độ ẩm cao.

2/Nếu ở vùng  khí hậu khô ráo hoặc đặt chậu cây trong nhà, thì nên phun lá như kiểu tạo  sương mù thường xuyên để giữ độ ẩm đủ cao nhằm tạo điều kiện sống tốt nhất cho cây Hồng Anh. 

3/ nơi có mùa nhiều sương giá nên có tấm che để bảo vệ cây. Nơi có tuyết thì phải mang cây vào trong nhà (nếu cây trồng trong chậu để chúng không bị chết)

4/ Mandevilla thích độ pH 7 -đất trung tính là 7. 

Khác với hoa Cẩm tú cầu /hydrangea plant, Mandevilla không không thích đất có tính acid. >Không đổ bả cà phê vào gốc.

5/ Mandevilla Vines nở hoa suốt mùa hè nếu được nhận ánh sáng mặt trời đầy đủ. 

6/ Trong môi trường râm mát Mandevilla sẽ không có hoa. Bón phân Bloom Booster  mỗi tuần 1 lần để kích ra hoa. 

Thời điểm bón phân là mùa Xuân. 

   - Khi Mandevillas bắt đầu nảy chồi/có dấu hiệu tăng trưởng mới, bón phân đa năng/ all purpose để chúng phát triển

   -  Đến tuần thứ 2 của mùa Xuân chuyển sang phân bón có hàm lượng kali cao (chẳng hạn như Miracle-Gro “Bloom”) để khuyến khích ra hoa. 

   -Giữ cho đất ẩm nhưng không quá ướt.

7/ cây bị tưới quá nhiều nước: lá mềm nhũn, rũ xuống màu vàng hoặc nâu.

8/  cây thiếu nước: lá khô, giòn. 

9/ rễ đã bị thối: lá khô héo kết hợp với đất ẩm ướt > rễ không thể hút nước được nữa. Cây bị chết nếu không kịp thời thoát nước để cứu cây.

10/ chậu trồng cây đường kính 30-35cm = 12 đến 14 inch là vừa nhất. 

11/ tưới nước đầy đủ, kết hợp bón phân để kích thích sự phát triển và ra hoa. Mandevilla sẽ phát triển nhanh trong thời tiết nóng, vì vậy đừng để chậu bị khô.

12/ Mandevilla cần cắt tỉa hàng năm để giữ cho nó gọn gàng  và khuyến khích ra hoa từ các chồi mới mọc.

13/ Tỉa bớt cành vào mùa Đông. 

14/ Tưới nước thường xuyên là tốt nhất cho loại cây này nhưng đừng tưới quá nhiều nước, hãy nhớ rằng rễ của chúng vẫn cần thở. Mỗi lần tưới nên tưới đẫm nước rồi đợi vài ngày cho đất gần khô mới tưới tiếp.

15/-Đặt chậu cây nơi nhận nắng ít nhất sáu giờ nắng mỗi ngày, mặc dù ở vùng khí hậu nóng, tránh ánh sáng gay gắt của buổi chiều. 

16/ Mandevilla cần được tưới nước đầy đủ và bón phân một lần vào mùa xuân bằng phân bón tan NPK chậm, 

17/ Muối Epsom có thể làm tăng hàm lượng magiê trong đất để thúc đẩy sự ra hoa. Trong thời điểm cây chuẩn bị ra hoa, hòa tan 5mg muối Epsom trong 4l nước để tưới. 2 tuần tưới 1 lần. Phải tưới nước trước rồi mới tưới dung dịch muối epsom.

18/ Mandevilla có chứa mủ trắng, độc hại và có thể gây kích ứng khi tiếp xúc với da hoặc mắt.

155 HOA ĐUỐC LỬA

Nơi tôi ở, cứ đến mùa Thu, hoa Đuốc Lửa rực sáng trên vòm lá xanh. 

Tháng 3, đầu mùa Thu ở Sydney, sân vườn thêm sáng nhờ những đóa hoa tựa như ngọn đuốc đỏ rực này. 

Ở đây, hoa Đuốc Lửa làm đẹp cho sân vườn. Nhưng bên VN, theo các nhà bán hoa cây cảnh thì đây là một loại cây phong thủy mang tài lộc đến cho gia đình.

Những bông hoa hình chóp, mọc thẳng, màu đỏ tươi, làm cho hoa Đuốc Lửa trông giống như ngọn đuốc 

Hình chụp từ trên nhìn xuống, thấy bông hoa Đuốc Lửa như một ngôi sao nhiều cánh. Thật đẹp.

Bông Đuốc Lửa to, dài khoảng 30-40cm. Mỗi bông hoa có dạng hình tháp. Tháp hoa gồm nhiều hoa nhỏ kết quanh trục tháp với chiều cao của tháp hoa khoảng 20cm (chiếm gần 1/2 độ dài của toàn bông hoa.)

Những bông hoa gần cuống hoa nở đầu tiên. Đó là những bông hoa nhỏ hình ống, màu đỏ, tua nhụy màu vàng, tím. Hoa không có mùi hương. Hay mùi hương chỉ có lúc giữa khuya?

Dường như tôi chưa thấy ong vờn hút mật hoa.

Những bông hoa sáng nở chiều tàn. Mỗi ngày sau là mỗi lớp hoa kế tiếp nở. Vì vậy mà nhìn hoa như lâu tàn.

Hoa Đuốc Lửa, tên tiếng Anh là Flaming Torch, còn gọi là  Billbergia pyramidalis. 

Common name: Flaming Torch Bromeliad. 

Scientific name: Billbergia pyramidalis. 

Family name: Bromeliaceae. 

Origin: South America.

Cây Flaming Torch có đặc điểm khá đặc biệt:

-những chiếc lá tựa như lá Dứa/ khóm nhưng bản rộng gấp ba bốn lần, có gai mịn. Những lá này xếp chồng mí nhau tưa cái phểu nên chúng hứng và giữ được các giọt sương, giọt nước mưa để cung cấp nước cho chúng. Những xác côn trùng rơi vào đây sẽ là nguồn dinh dưỡng cho cây hoa Đuốc Lửa.

-cây hoa Đuốc Lửa giữ nước ở 'họng phểu' rất tốt. Chính vì vậy mà cây Flaming Torch không cần chăm sóc. Chính nhờ đặc điểm đó mà Flaming Torch hứng và giữ những giọt sương, giọt nước mưa chảy rọc theo rảnh máng của lá ở đấy

-thường thì hoa Đuốc Lửa trổ bông đồng loạt. Nhưng năm nay lại thấy có 1 hoa đến trể.

Có khi mấy tháng cây trong chậu không được tưới nhưng chúng vẫn sống nhưng lá bị cong vọp, vàng Nhìn là biết bị thiếu nước.

-tuy "họng" của Đuốc Lửa giữ nước nhưng chúng lại không thích ngập nước.

-Flaming Torch/ Đuốc Lửa KHÔNG thích hợp với phân bón, nên KHÔNG BÓN PHÂN. 

Flaming Torch không thích nắng gắt. Thích hợp với bóng râm.

=====

Bài đăng trong tháng 3:

• 
  
• 154. MỘT CÁCH GIÂM CÀNH HOA TRANG ĐÀI
• 153. Tôi tập viết (2)- LỜI ƯỚC LẠC ĐƯỜNG RẦY
• 152. GHI TIẾP CHUYỆN UỐNG THUỐC.
• 151. CHUYỆN UỐNG THUỐC.
• 150. CHUYỆN TRỒNG CÀ CHUA
• 149. CỦ DỀN - ĐIỀU CHƯA BIẾT
• 148. CÓ GÌ ĐÓ SAI SAI 8/3
• 147. 8 THÁNG 3 VÀ NƯỚC HOA.
• 146. PHỤ NỮ VÀ CHUYỆN TẾ NHỊ

154. MỘT CÁCH GIÂM CÀNH HOA TRANG ĐÀI

 Trước đây biết tên là Mandevilla nhờ nhản hiệu gắn kèm theo chậu bông. 

Do kiểu dáng hoa giống như hoa Huỳnh Anh trồng ở cổng rào lúc còn ở VN nên gọi đó là hoa Hồng Anh.

Nhờ Google mới biết tên tiếng Việt_ hoa Trang Đài - cái tên thật là kêu.; hoa Hồng Anh Đỏ; hoa Nhài Brazil. Cám ơn Google.

Hôm tháng 12 có cắt thử cành Mandevilla hoa đỏ để giâm. (thật ra là chôm các nhánh bò lan qua rào)

Thử với 3 cách (với Aloe Vera- nha đam; rễ Lục bình/bèo tây; với chuối). Chỉ có nhánh giâm với chuối là còn sống.

GIÂM  cành MANDEVILLA BẰNG CHUỐI.

Mandevilla/ hoa Trang Đài/ hoa Hồng Anh / hoa Hồng Anh đỏ.

Đặc điểm của hoa Mandevilla: thích đất luôn ẩm ướt, nhưng nó không thích "ngồi" trong nước đọng.

(sợ nước trong chậu chảy ra làm ướt sàn nhà/ sàn gạch thì nếu đặt chậu trên vỉ không thoát nước thì nên lót sỏi hay gạch để giúp đáy chậu  không tiếp xúc với nước/ chậu "ngồi" trên gạch/ sỏi)

Tưới Mandevilla khi lớp đất ở bề mặt sờ vào cảm thấy ẩm nhưng không ướt.

Thời điểm tốt nhất để giâm cành là mùa Xuân - đó là thời điểm cây phát triển mạnh mẽ nhất, tích lũy nhiều dinh dưỡng nhất. 

CÁCH THỰC HIỆN:

-cắt 1 đoạn từ các nhánh vừa mọc ở nách lá với độ dài khoảng 6-10cm.

-nếu chưa có thể giâm cành ngay thì nên gói các cành cắt trong giấy đã làm ẩm rồi để vào bao nilon để tránh mất nước.

-cắt bỏ những lá ở phần gốc, chỉ để lại 2 hoặc 3 lá ở ngọn 

-vạt hơi xéo vết cắt, làm trầy vài chỗ nhỏ trên phần da ở gần vết cắt.

hình chỉ để giải thích việc làm trầy trên phần da

(lúc giâm cành chưa rút kinh nghiệm nên giữ tới 2 nhánh.

tốt nhất là nên cắt rời 2 nhánh này.)

- cắm cành giâm vào 1 đoạn chuối khoảng  1-2cm.

-đất dùng giâm cành phải thoát nước tốt. Tốt nhất là dùng đất trong sân vườn.

- Tưới ướt đất trong chậu,  đặt cành giâm có luôn đoạn chuối vào chậu, phủ đất cho kín chuối.

-cắm cây để giữ ổn định cành giâm > đặt chậu giâm cành vào bao nilon buộc kín trong 3 ngày, các ngày sau đó MỞ MIỆNG BAO để hở miệng bao ->để giúp giữ độ ẩm 

- đặt  chậu vào vị trí cố định cho đến khi cành ra rễ - chỗ đó phải ấm áp/ tức là không bị lạnh, không nhận nắng gay gắt  được bảo vệ ấm áp cho đến khi cành giâm ra rễ 

NHẬN XÉT:

1/ DƯ NHÁNH; cành giâm có tới 2 nhánh

> nên kết quả chỉ sống 1 nhánh. Nên cắt làm 2 nhánh (nhánh dài phải cắt khoảng 6- 10 cm kể từ ngọn xuống gốc)

2/THỪA LÁ có lẽ vì vậy mà cành giâm bị mất sức.

153. Tôi tập viết (2)- LỜI ƯỚC LẠC ĐƯỜNG RẦY

 LỜI ƯỚC LẠC LỐI.

Hôm nay
Ngày Quốc tế Hạnh Phúc
(không phải là ngày Tình nhân)

Nếu có cho ước 1 lời ước
Tôi sẽ ước thay cho những người đàn bà cũ kĩ đang bên bờ vực chia ly
Tôi ước
'người đàn ông của người đàn bà cũ kĩ
yêu vợ của mình hơn ngày mới yêu nhau.
cho dù thời gian đã làm biến dạng dung nhan ngày xưa cũ
cho dù sự cọ xát và gần gũi đã làm mòn đi những lịch sự duyên dáng năm nao
nhưng sâu thẳm bên trong trái tim của người đàn bà già nua ấy vẫn in rất rõ
in rất rõ những cử chỉ đẹp nhất của người đàn ông của đời mình
Đó là những ngày nghèo khó -hạt cơm xẻ nửa, hạt muối xẻ đôi, nhọc nhằn cùng kê vai gánh vác nhưng hạnh phúc ngập tràn

Be Mindful. Be Grateful. Be Kind.
Hãy quan tâm. Hãy biết ơn. Hãy tử tế.

Thời gian của đoạn cuối của đời người trôi nhanh lắm.
Hôm nay thấy đấy, mai đã nằm trong đất lạnh.
Hãy ôm lấy người đàn bà mình đã từng yêu say đắm.
Hãy thông cảm để xí xóa những gì cho là phật ý  

Xin quan tâm và thấu hiểu vì sao
Để không bỏ tổ ấm này đi xây tổ ấm khác khi mà
khi mà bóng hoàng hôn làm làm dáng người như ngã gần sát đất.

   

Mong nụ cười trở lại trên đôi môi héo hắt

Mong đổi ánh mắt thất thần trở lại ánh nồng nàn 

Mong trái tim vẫn cần mẫn làm nhiệm vụ dẫn máu đỏ về tim.

Mong hạnh phúc đến ngôi nhà đang lung lay sắp đổ.

====

22.3.2023

Nguồn cơn của lời ước trật đường rầy.

Ngày Quốc tế hạnh phúc/ International day of happiness ...  ngay trong ngày này chị tôi -74 tuổi- đón anh rễ tôi từ VN trở về sau 1 tháng anh về thăm quê lần thứ nhì cách lần thứ nhất 2 tháng NHƯNG niềm vui gặp gỡ đã thay bằng ánh mắt & thái độ lạnh lùng... có thật chăng trái tim của anh tôi đã thay bóng hình chị tôi bằng người phụ nữ khác... chẳng lẽ nào..

Đọc thư của chị mà hoang mang. Chẳng lẽ nào 74 tuổi vẫn còn bị tiếng sét ái tình? Và 74 tuổi, người ta lại khóc vì sự lạnh lùng của người chồng 47 năm đầu ấp tay gối? 

Hai tuần trước chị kể báo cáo của 'điệp viên 007', tôi bán tín bán nghi về thông tin của 'điệp viên' bởi anh chị rất hạnh phúc_anh là người chồng rất mẫu mực. Tôi đã dặn chị khoan tin những lời kể gửi sang từ VN.

Thư mới nhất của chị làm tôi bâng khuâng, tôi tự hỏi 

- người phụ nữ  đang làm anh rễ tôi chao đảo - tuổi đời còn trẻ, sức lực đang dồi dào châp nhận làm kẻ phá gia cang, cô ấy cần gì nơi người đàn ông 74 tuổi, cái tuổi của sức lực sa sut, cái tuổi chỉ có nguồn trợ cấp an sinh xã hội là chính? Cái tuổi của 'trên bảo dưới không nghe'. Có phải vì giấc mơ Mỹ, có phải vì tương lai của đứa con mà cô gái trẻ ấy chấp nhận sự đánh đổi?

- người phụ nữ 74 tuổi - tuổi thất thập cổ lai hy - chị phải làm gì trong cách cư xử lạnh lùng của chồng?. Tiếp nối cuộc sống vợ chồng trong giọt nước mắt không kìm được ư? Ôi...ôi... từng dòng thư mới nhất của chị, tôi không đủ tự tin để gửi thư an ủi chị tôi.. mắt tôi cứ hình dung được tình cảnh ... ôi già 74 tuổi còn phải khóc vì uất do cách cư xử của chồng.

Điều tôi hoang mang nhất _ anh rễ là con của Chúa, anh rất ngoan đạo. Chẳng lẽ nào anh quên lời răn của Chúa? Mà thật sự những thông tin chị tôi thu thập có đúng hay không?

Ôi, tôi chẳng biết phải an ủi chị tôi như thế nào.. Chị mới vừa bị cơn tai biến nhẹ lúc anh đang ở VN lần thứ nhất.

 

152. GHI TIẾP CHUYỆN UỐNG THUỐC.

 Bài này ghi tiếp theo bài 151. CHUYỆN UỐNG THUỐC.

-------

VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN VIỆC UỐNG THUỐC

Dường như có không ít người uống thuốc biết thức ăn hay thức uống được ăn hay uống trước và sau khi uống thuốc 1 giờ đều có ảnh hưởng đến sự hấp thụ của thuốc.

Hình lọ kháng sinh chỉ để biết là đang nói về chủ đề sức khỏe

1/-chất xơ trong thực phẩm: chất xơ trong thực phẩm có liên quan đến thuốc họ đang uống.

Nguyên do gây giảm tác dụng của thuốc: Các chất xơ chắn thành ruột khiến một số thuốc khó ngấm vào cơ thể gây cản trở hấp thụ multivitamin và các chất khoáng. Vì vậy ăn các thức ăn có chất xơ phải 1 giờ  TRƯỚC KHI uống thuốc  hoặc 2 giờ SAU khi uống thuốc.

-Các thực phẩm nhiều chất xơ: táo, khoai tây, cà chua, bắp rang, bánh mì (Whole Wheat Bread), đậu, bông cải xanh, trái việt quất ( blueberry), ngũ cốc, trái cây sấy khô

-Loại thuốc hay bị chất xơ cản trở gồm: Các loại thuốc chống trầm cảm, thuốc bệnh tim, multivitamin, thuốc giảm đau, thuốc giảm sốt, thuốc kháng sinh...

*Đối với multivitamin, chất xơ làm giảm tác dụng của thuốc đến 70%.

2/-Các thức ăn có sữa có chứa ion canxi: chúng làm giảm tác dụng hay ngăn cản hoàn toàn việc hấp thụ thuốc, nhất là với các loại thuốc kháng sinh _ thuốc kháng sinh  bị giảm tác dụng tới 50% sau khi uống sữa, yogurt, phó mát.

3/-Mỡ, chất béo làm cho chất trong thuốc mà thành phần của nó dễ tan trong mỡ sẽ bị giảm bớt tác dụng.

-i/như các loại thuốc chống trầm cảm, làm giãn phế quản, thuốc bệnh tim. Các loại thuốc này nên  uống 1 giờ trước bữa ăn HOẶC 2 giờ sau khi ăn với bữa ăn nhiều chất béo. 

-ii/như các thuốc thuộc nhóm chống sốt và giảm đau không nên dùng cùng khi ăn đồ chứa chất béo. 

-iii/-như một số loại chất béo dạ dày hấp thụ và ngấm vào máu sẽ tác dụng với một số loại chất đạm có chức năng vận chuyển thuốc. 

Cho nên, nếu ăn món ăn có nhiều mỡ trước khi uống thuốc giảm đau, giảm sốt nói trên thì thuốc sẽ không ngấm vào máu và người uống thuốc không thấy giảm đau hay giảm sốt

Tốt nhất là đợi 1 giờ sau khi uống thuốc mới được ăn. Nguyên tắc này cũng áp dụng khi chữa sốt hay cảm.

4/-các thức ăn loại lên men có chứa chất tyramine, nó hình thành do sự phân hủy albumin ví dụ như trong hoa quả, thịt, phó mát. Nó có thể làm tăng huyết áp, thay đổi nhịp tim, nhức đầu, buồn nôn hay bị nôn. Cần thận trọng khi dùng các thuốc chống trầm cảm, các thuốc chữa bệnh lao và viêm nhiễm dạ dày-ruột. Vì vậy nên ăn các thức ăn vừa nấu xong, tránh ăn các thức ăn cũ. 

Những thức ăn giàu Tyramine: 

-Các loại thịt đã qua xử lý, hun khói hoặc đã qua chế biến bao gồm xúc xích khô như xúc xích Ý và xúc xích Ý, xúc xích xúc xích, bologna, thịt xông khói và cá hun khói. 

-Dưa cải bắp, kim chi, củ cải ngâm, dưa chuột ngâm và ớt ngâm có hàm lượng tyramine cao. -Các sản phẩm đậu nành lên men như đậu phụ, miso và nước tương.

Các loại thuốc hay gây phản ứng (tăng huyết áp) với thức ăn có chứa Tyramine (pho-mát, chuối chín quá, cá xông khói): thuốc trị bệnh lao, thuốc chống trầm cảm. 

5/-UỐNG  aspirin cần lưu ý là aspirin làm giảm đau nhưng gây hại cho dạ dày. Vì vậy nên uống Aspirin sau khi ăn, tránh uống Aspirin với rượu, cà phê và các gia vị cay. Bởi vì các thứ này đều có hại cho dạ dày. 

Rượu còn làm tăng nồng độ aspirin trong máu nên dễ có phản ứng phụ (xuất huyết dạ dày)

6/ Thận trọng khi dùng các thực phẩm chức năng.

Thực phẩm chức năng không phải là thuốc chữa bệnh. Các muối khoáng và vitamin không được tự uống thoải mái, nên tham khảo bác sĩ khi dùng.

7/ Các thuốc nam (thảo dược) không phải bao giờ cũng vô hại, vẫn phải dùng đúng liều. Một số thuốc nam có thể làm thay đổi tác dụng của các loại thuốc.

8/ Thuốc kháng sinh. Không được uống khi uống rượu.

Khi uống kháng sinh, nên theo các nguyên tắc sau:

-/Không uống rượu khi đang dùng kháng sinh vì nó có thể có phản ứng với một số loại kháng sinh gây hiệu ứng phụ hay tăng nồng độ thuốc.

-//Không được ngừng uống thuốc khi các triệu chứng giảm đi. Phải uống đủ liều theo toa bác sĩ để diệt tận gốc các vi khuẩn, để vi khuẩn không hồi phục lại và đã quen với thuốc (hiện tượng lờn thuốc)

-///Không tự uống thuốc mà không có chỉ dẫn của bác sĩ. 

Tức là tự ý mua lại loại thuốc mà lần trước đã dùng qua với các triệu chứng cũ. Các bệnh cảm thông thường nhiều khi chỉ cần thuốc nhỏ mũi, si-rô ho, giữ ấm. Kháng sinh diệt vi khuẩn bất kể đó là vi khuẩn gây hại hay có ích. Cho nên việc uống kháng sinh tùy tiện có thể loại hệ vi khuẩn tốt trong ruột làm cơ thể yếu hơn.

151. CHUYỆN UỐNG THUỐC.

---

Ghi lại đây những lời khuyên của các bác sĩ hướng dẫn lâu nay. Hy vọng có ích với quý bạn.

hình minh họa  cho dễ nhận dạng chủ đề sức khỏe..

1/ Phải uống bằng nước nấu sôi để nguội. Không dùng các thứ nước gì khác hơn nước nấu sôi để nguội ngoại trừ làm theo lời dặn của bs để thuốc phát huy đúng hiệu quả chữa trị.

2/ Khi uống thuốc nên hỏi bs cần kiêng ăn những gì. Đối với vài trường hợp cá biệt việc hỏi bs các chất cần ăn kiêng là điều cần thiết.

3/ Phải đọc kỹ lời dặn của bác sĩ để uống thuốc đủ liều và đúng giờ, uống trước hay sau khi ăn. Và phải uống trước hoặc sau khi ăn bao lâu.

Lý do:

 -một số loại thuốc có tác dụng tốt nhất khi dạ dày trống, 

- có một số loại thuốc cần ăn xong mới uống vì thuốc có thể gây đau dạ dày. 

- Các thuốc có phản ứng với thức ăn thì lại phải uống trước khi ăn 1 tiếng, hay sau khi ăn 2 tiếng. 

4/ Tránh uống thuốc trước khi hoặc sau khi vừa ăn cam, chanh, bưởi vì chúng có thể tương tác với vài loại thuốc . Vì lý do đó, khi thấy có phản ứng hoặc biểu hiện khác lạ hoặc  bất thường sau khi uống thuốc, hãy cho  bác sĩ biết đã có uống/ ăn cam nhất là nước ép bưởi cùng lúc với uống thuốc để việc chẩn đoán bệnh chính xác và nhanh chóng.

Lý do: 

Nước bưởi làm tăng nồng độ một số loại thuốc trong cơ thể lên tới gấp 15 lần (có thể gây ngộ độc thuốc) hoặc nước bưởi làm mất tác dụng của một số thuốc khác (coi như có uống thuốc mà như không có uống thuốc!) 

- nó làm rối loạn việc hấp thụ các thuốc hạ huyết áp, hạ cholesterol, thuốc chống dị ứng. Uống nước ép bưởi hai tiếng trước khi uống thuốc hạ huyết áp có thể làm tăng nồng độ thuốc trong máu lên gấp 33 lần. 

-Có thể làm mạnh các hiệu ứng phụ như đau đầu chóng mặt, cảm giác bất yên, rối loạn nhịp tim. 

- Các thuốc ngủ và an thần cũng bị nước ép bưởi làm tăng nồng độ, gây ra việc giảm hô hấp và tuần hoàn. 

-Thuốc chống dị ứng có thể bị tăng nồng độ đến năm lần, gây rối loạn nhịp tim. Tùy loại thuốc, hậu quả có thể là đau đầu, tăng huyết áp, đau bắp cơ, mắt nhìn không rõ.

====

Tôi đã vào bệnh viện trong cơn khó thở, đau ở chấn thủy và có vài cơn đau thắt ngực, cứng quai hàm . Sau những xét nghiệm & đo tim thì tôi được xuất viện với lý do tim bình thường -các triệu chứng xảy ra do phản ứng của thuốc khi uông kèm với một số thức uống.

Có những loại thuốc đã từng uống cho nên khi xảy ra những phản ứng ít ai có thể ngờ rằng thuốc ấy đang gây phản ứng bởi được dùng kèm với những thức ăn hay thức uống.

Người cơ địa mẩn cảm dễ bị có phản ứng không chỉ với thức ăn.

-----

Click vào để xem bài tiếp theo: 152. GHI TIẾP CHUYỆN UỐNG THUỐC.

• 
  

150. CHUYỆN TRỒNG CÀ CHUA

 

Cà chua đôi khi chẳng biết "em từ đâu đến". Chỉ thấy 'em' lớn khá nhanh, không chăm sóc cũng có trái. Cà chua dễ mọc lắm. Chỉ cần trái rụng mùa này thì mùa sau lại có Cà chua đầy sân. Nhà tôi gọi đó là lộc của Đất Trời.

ĐÚNG LÀ Cà chua dễ mọc nhưng cũng là một trong những loại cây rắc rối nhất.

- Cà chua có thể là đầu mối của một số loại sâu bệnh. (bài ghi hôm nay không đề cập đến chi tiết này, sẽ ghi khi có dịp )

- Nhu cầu dinh dưỡng của Cà chua rất lớn - thuộc loại HÁO ĂN số một. 

- Lá cây Cà chua bị vàng là hiện tượng rất phổ biến - đó là dấu hiệu thiếu đạm hay ngập úng.

Sau khi loại bỏ nguyên nhân ngập úng thì cây vừa trưởng thành vàng lá có thể do: 

-thiếu nước. 

-khoảng cách giữa các cây Cà chua quá gần nhau, sự rậm rạp làm cho một số lá không nhận được ánh sáng mặt trời nên gây vàng lá và rụng lá Và các lá bị vàng thường tập trung ở lá già ở gốc.(trong hình đã cắt bỏ lá vàng)

-mức độ dinh dưỡng suy giảm ( thiếu Đạm/ Ni tơ)

Mặc dù thiếu nitơ thường là lý do khiến lá Cà chua có màu vàng, NHƯNG phải xác định chính xác  là thiếu Ni tơ /Nitrogen, Kali/ potassium hay Ma nhê/ magnesium  để bổ sung cho đúng. Bởi chất này dư sẽ làm thiếu hụt chất khác. Ví dụ: Bón nhiều nitơ sẽ làm Cà chua tốt lá giảm hoa và quả.

Xác định vị trí lá vàng trên cây và phần nào của lá bị vàng sẽ GIÚP XÁC ĐỊNH tương đối chính xác  những chất dinh dưỡng mà Cà chua đang cần.

1/ Lá già chuyển sang màu vàng: hiếu đạm, kali và magiê 

2/ Toàn bộ lá bị vàng: Thiếu Đạm / Nitrogen

3/ Lá trông như bị cháy (Viền ngoài của lá chuyển sang màu vàng -> rồi  chuyển sang màu nâu): Thiếu Kali/ Potassium

4/ Lá vàng với gân xanh: Cà chua không đủ magiê /Magnesium.

Cách cung cấp Magiê: Pha  1 muỗng canh muối Epsom với 4l nước và phun hỗn hợp lên cây vào buổi sáng sớm hay chiều mát. Sau 7 ngày thì lá sẽ bắt đầu chuyển sang màu xanh trong vòng một tuần sau khi điều trị. Nếu sau 7 ngày lá không chuyển biến thì có lẽ lá không thực sự thiếu Magiê.

*** hình muối Epsom và cách sử dụng có ghi trong link ở cuối bài.

5/ Lá non chuyển sang màu vàng: Thiếu canxi và sắt

Thiếu sắt sẽ khiến cà chua bị vàng lá với gân xanh.

Thiếu canxi cũng có thể dẫn đến thối đầu hoa, xuất hiện các đốm lớn màu nâu hoặc đen nơi đáy quả cà chua .

Kiểm tra đất sẽ cho biết chính xác các chất bị thiếu hụt để bổ sung. 

Độ pH rất quan trọng vì nó đóng một vai trò trong sự sẵn có của chất dinh dưỡng. Nếu đất quá chua, cây sẽ khó hấp thụ canxi và magiê. Mặt khác, đất kiềm hạn chế lượng sắt mà cây trồng có thể hấp thụ. Cà chua phát triển tốt nhất trong đất có độ pH 6,5.

ĐIỀU CHÚ Ý KHI TRỒNG CÀ CHUA

1/Nước: LIÊN TỤC.

Cây hấp thụ chất dinh dưỡng qua rễ cùng với nước. Nước mang các chất dinh dưỡng nuôi . Điều này có nghĩa là ngay cả trong đất màu mỡ, Cà chua vẫn có thể có dấu hiệu thiếu chất dinh dưỡng nếu chúng không nhận đủ nước nên coi như bị cắt giảm nguồn dinh dưỡng.

Khi Cà chua đậu trái cần lượng nước gấp đôi lúc bình thường.

*> Cách tưới nước: Không tưới nước mỗi ngày. Áp dụng cách tưới sâu: 

- tức là trong tuần chỉ  tưới 2 lần. Điều này tùy thuộc thời tiết (ngày mưa hay ngày nắng. Ngày định tưới nước có mưa thì không tưới hoặc tưới ít hơn) 

- Tưới nước chia làm 2 đợt: khi nước chảy ngập lênh láng mặt đất thì tạm dừng, chờ nước rút hết thì mới tưới tiếp đợt 2 với mức nước như trước.

Lưu ý: 

Cà chua bị nứt: dư nước. 

Lúc cà có trái chín, nếu thấy sắp mưa thì nên hái trái, đừng để trên cây trái sẽ nứt.

Bông Cà chua bị thối ở đầu:hiệu thiếu nước.

2/ Bón phân ĐÚNG HƯỚNG DẪN (bón quá liều lượng hoặc bón nhiều lần >sẽ bị cháy rễ gây chết cây.

*>luôn đảm bảo theo đúng theo hướng dẫn trên nhãn sản phẩm (thường được in phía sau bao bì)

*>bón cách gốc 10-15cm (4-6 inch)

3/ Tránh thuốc diệt cỏ.

Cà chua cực kỳ nhạy cảm với việc kiểm soát cỏ dại bằng hóa chất. Chỉ lương nhỏ thuốc diệt cỏ từ một nơi cách xa cây Cà chua theo nước mưa dẫn đến gốc Cà chua cũng đủ làm Cà chua còi cọc & vàng úa.

----

Ghi thêm ý ruồi ý muỗi:

Ý của bạn cùng nhà " hễ thấy Chua có dấu hiệu vàng lá hàng loạt nên nhổ bỏ vì không biết bị bệnh hay bị thiếu dinh dưỡng.". Bản đã nhổ bỏ các cây có hiện tượng này.

Dường như bạn ấy nói đúng. Thời gian để cứu cây Cà chua giúp nó phục hồi cũng sê sit không xa lắm so với thời gian gieo trồng cây Cà chua khác.

Bởi không chuyên nghiệp nên rất khó xác định cây Cà chua THIẾU ĐẠM với cây Cà chua BỆNH .

Cắt tỉa bớt nhánh chỉ chừa đoạn cây có các lứa trái sắp thu hoạch. Sau vài đợt trái tốt thì các chùm cà chua ra sau sẽ giảm trái và trái dù có lớn và chín thì cũng có khi không ăn được.

====

• Muối Epsom và Cà chua
• Muối Epsom

149. CỦ DỀN - ĐIỀU CHƯA BIẾT

Hôm nay luộc 2 củ dền. Xơi được 1/2 mới chợt nhớ mình đang uống thuốc làm cho loảng máu

Hỏi Google thì mới hay rằng có nhiều điều chưa biết về Củ Dền. Cám ơn Google.

a. Lợi ích của Củ Dền:

- Củ dền là nguồn cung cấp chất xơ, folate (vitamin B9), mangan, kali, sắt và vitamin C. 

- Củ dền và nước ép củ dền có nhiều lợi ích cho sức khỏe, bao gồm cải thiện lưu lượng máu, hạ huyết áp, và tăng hiệu suất tập thể dục

- chứa canxi, giúp răng và xương chắc khỏe, 

- chứa vitamin K, có đặc tính đông máu.

b/ Tác dụng phụ của củ dền

Dị ứng nhẹ.

Oxalate có thể cản trở sự hấp thụ canxi.

Đau bụng do tác dụng phụ của củ dền.

Mệt mỏi hoặc chóng mặt khi mang thai.

Sỏi thận có thể.

Củ Dền rất giàu oxalate, với liều lượng cao có thể gây ra sỏi thận. Nó cũng có thể cản trở sự hấp thụ canxi.

- Củ Dền có thể gây dị ứng

Một số phản ứng dị ứng phổ biến từ củ dền là phát ban da, nổi mề đay, ngứa, ớn lạnh và thậm chí là sốt.

- Nguy hiểm cho bệnh nhân huyết áp thấp. Do đó, nên tránh tiêu thụ củ dền trong chế độ ăn uống hàng ngày nếu  được chẩn đoán có vấn đề về huyết áp thấp.

- Có thể gây sỏi thận. Củ Dền có thể thúc đẩy sự hình thành sỏi thận ở những người rất nhạy cảm với oxalat.

c/ Ai không nên ăn?

- Người mang thai

- Người cho con bú.

- Người bị bệnh Gout (do củ Dền làm tăng lượng acid uric nên có thể làm đau khớp dữ dội, khớp đỏ rực và sốt cao.)

-Người có sỏi thận có chứa oxalate, thì củ dền, rau củ dền và bột củ dền có thể là một vấn đề. Chúng có thể thúc đẩy sự hình thành sỏi thận ở những người rất nhạy cảm với oxalat.

- Người đang dùng thuốc chống đông máu phải thận trọng khi ăn củ Dền- tức là người bị chứng đông máu (blood clots). Vì có chứa vitamin K, giúp đông máu.

- Người bị tăng huyết áp, hãy ăn với số lượng hạn chế. (củ Dền có hàm lượng natri cao.) 

- Trẻ dưới 10 tháng tuổi (do củ dền do có chứa nitrat. )

Đối với trẻ con, lần đầu tiên cho ăn số lượng ít khoảng 2-3 muỗng cafe , theo dõi phản ứng trong 4 ngày.

- Ăn củ dền rất có lợi cho những người có lượng sắt thấp và huyết áp cao. Tuy nhiên, bất kỳ ai đang mang thai hoặc đang cố gắng mang thai bị huyết áp thấp, lượng canxi thấp và lượng sắt cao trong cơ thể nên tham khảo ý kiến ​​bác sĩ trước khi bổ sung củ Dền vào chế độ ăn uống.

d/ Ăn bao nhiêu củ dền là đủ ?

- nếu ăn: 1  cup (136 gam)  mỗi ngày. 

- nếu uống: 200 ml nước ép mỗi ngày.

Không nên ăn thường xuyên (một tuần ăn 3-4 lần là vừa)

Củ Dền non ăn luôn vỏ. 

Chỉ nên ăn củ dền  3-4 lần một tuần, không nhiều hơn. Nếu ăn hàng ngày, hãy chắc chắn ăn với số lượng hạn chế do hàm lượng oxalat cao.

e/ cách ăn củ Dền:

- củ non ăn luôn vỏ _vỏ mềm, dễ tiêu hóa, chứa nhiều chất xơ. *( phải ăn trước 1 giờ hoặc sau 2 giờ khi uống các loại thuốc chống trầm cảm, thuốc bệnh tim, multivitamin thường bị chất xơ chắn thành ruột làm cản trở việc hấp thụ thuốc)

- có thể hấp hoặc luộc hoặc nấu canh 

- củ Dền đóng hộp cũng có hàm lượng natri cao. Trước khi ăn chúng, rửa sạch chúng bằng nước.

-----

Những ghi chép này là tổng hợp nhiều nguồn tìm trên Google. Cám ơn các tác giả và Google.

Bạn có thể xem thêm bằng cách gõ các từ khóa ví dụ: "side effect of beetroot"; "Who should not take beetroot"

148. CÓ GÌ ĐÓ SAI SAI 8/3

 Hôm nay ngày 8/3_ Ngày Quốc tế Phụ Nữ

Hôm qua 7/3 đọc status rất ngắn, có vẻ người đăng *với  hàm ý vui.

"Nếu có con chó đang sủa ở ngoài cửa sau và có con vợ đang là làng ở ngoài cửa trước khiến cho bạn nhức đầu thì bạn nên cho con nào vào nhà trước?

Cho con chó vào trước vì một khi nó vào nhà rồi thì nó sẽ im ngay…"

* người đang sống ở thời điểm 2023

Hôm nay ngày 8/3 _ Ngày Quốc tế Phụ Nữ 

Ngày Quốc tế Phụ nữ (IWD) là một ngày lễ toàn cầu được tổ chức hàng năm vào ngày 8 tháng 3 với vai trò là tâm điểm trong phong trào đấu tranh vì quyền của phụ nữ, thu hút sự chú ý đến các vấn đề như:

- bình đẳng giới, 

- quyền sinh sản, 

- bạo lực và lạm dụng đối với phụ nữ 

IWD đã trở thành một ngày lễ chính trên toàn cầu sau khi được Liên Hợp Quốc thông qua vào năm 1977.

(theo WikipediA)

VIẾT DÔNG DÀI 

Nhân ngày 8/3, mượn stt ngắn ghi ở đầu bài để nêu lên vấn nạn bạo hành và lạm dụng phụ nữ như một mặc đinh NGẦM đang tồn tại nhưng TIÉC THAY chẳng ai để ý để thay vì hô khẩu hiệu/ thay vì biếu tặng hoa & quà thì đổi  thay đổi cá tính gia trưởng/ độc đoán/ thờ ơ thành ra có lắng nghe, có nhiều hình thức tỏ ra quan tâm & chăm sóc & chia sẻ viêc nhà & cùng chăm lo nuôi dạy con với vợ nói riêng.

Status chép ở đầu  bài nổi rõ 2 vấn đề

A/-  xem người vợ ngang với con vật 

B/- câu kết của status được coi như lời giải đáp câu chuyện theo kiểu bỏ lững để ý chính cốt lõi cho người đọc tự hiểu. (" Cho con chó vào trước vì một khi nó vào nhà rồi thì nó sẽ im ngay…" )

Người đương đại viết chuyện đã đặt người vợ và con chó trong sự cân nhắc lựa chọn.... từ ý đó cho thấy vị trí của phụ nữ thật thấp trong cách nghĩ của người đương đại.

Câu chuyện để người đọc tư hiểu người vợ lắm lời. (hì.. hì... thua con chó. "Con chó được vào nhà thì hết sủa".....)

Trong cuộc sống vợ chồng, trong xã hội hiện nay có không ít người đàn ông hành xử trong gia đình theo nếp cũ đời cha ông (chồng chúa vợ tôi)

1/_mặc nhiên coi họ không bao giờ sai/ mặc nhiên coi mình có quyền nóng giận trước những góp ý của vợ (thậm chí cảm thấy bị tổn thương hay xấu hổ vì đã để vợ góp ý hay phải làm theo ý kiến vợ đề xuất _ mặc dù đề xuất ấy hợp lý và không có lựa chọn nào khác.)

2/_phó măc/khoán trắng việc nhà & việc nuôi dạy con cho vợ. 

3/_mặc nhiên coi tiền lương/ thu nhập của vợ như tài sản chung. 

4/_mặc nhiên coi như mình là người toàn quyền quyết định mọi thứ (giám sát và ban phát)

5/_mặc nhiên xem ý kiến & quan điểm & sở thích của bản thân là chủ đạo để lấn át hoặc dập tắt mọi sở thích thậm chí cấm cản nhu cầu của vợ (nhu cầu ăn mặc tối thiểu của người phụ nữ)

Dù chỉ vấp 1 trong 4 điều kê ở đây thì người làm chồng đã vô tình ngấm ngầm, gây tổn thương tinh thần của người phụ nữ 

Tóm lại,người đàn ông/người chồng có 1 trong 4 việc nêu trên đã cho thấy họ LẠM DỤNG/ BÓC LỘT sức lao động của người vợ. 

Tóm lại, ngày 8 /3 đã được xã hội hiẻu chưa đúng nên mạng xã hội vào ngày này tràn ngập lời chúc, hình ảnh tặng hoa/ tặng quà.

Về phía đàn ông:

- Đâu phải ngày 8/3 là ngày người đàn ông mua quà hay tặng hoa cho người phụ nữ hoặc lặp lại những câu sáo mòn rỗng tuếch. (quà trao tay phải, tay trái đã giơ nắm đấm; mồm chúc vợ vui vẻ hạnh phúc ngày 8/3 nhưng mặt vừa quay góc 45 độ là ánh mắt long sòng sọc là thái độ lạnh lùng..)

- Tìm đỏ mắt chẳng thấy chương trình tư vấn cho người đàn ông & người cha phải làm gì cho gia đình của họ để họ hiểu cho đúng về vai trò & trách nhiệm của họ đối với gia đình và với vợ con.

Có vậy mới mong họ hiểu là họ đã lạm dụng vơ/ bóc lột sức lao đông/ tước đoạt tự do tối thiểu của người vợ. Để họ hiểu vợ là bạn đời chứ không phải NÔ LỆ.

- Có hội Phụ nữ nhưng chẳng thấy tiếng nói bảo vệ phụ nữ. Cũng chẳng thấy chương trình cụ thể nào giúp những người vợ hiểu đúng để không phái sợ sệt những bạo hành ngầm dành cho mình.

Về phía người phụ nữ/ người vợ:

+ người phụ nữ trong thế kỷ 20, đa phần đều có được đi học, có trình độ văn hóa trên mức của đời bà cố & bà nội/ bà ngoại của mình rất xa nhưng nếp nghĩ vẫn chưa cập nhật _vẫn tam tòng tứ đức để cam chịu mà quần quật không có giờ để nghỉ ngơi ( kiếm tiền & nuôi dạy con & chăm sóc cha mẹ chồng.)

Tóm lại họ bị lạm dụng đến mức vắt kiệt cả sinh lực mà chẳng ai chú ý đến điều này đến sự tế nhị mà họ phải âm thầm gánh chịu (ban ngày tối mặt với đi làm & việc nhà & chăm con & đau đầu lo lắng về học hành của con cái tức là mệt phờ phạc tối đến phải nồng nhiệt với chồng để cho chồng cảm thấy vừa ý trong trò chơi giới tính mà chồng bày ra.). 

Làm sao mà người làm vợ có thể nồng nhiệt khi mà cơ thể oải đến mức tối đa.

Làm sao mà có giờ để gột mùi mồ hôi mùi dầu mở để thơm tho cho chồng thêm hứng thú

Làm sao có thể không chảy nước mắt buộc phải phân trần trước những cáo buộc CHƯA HOÀN THÀNH NHIỆM VỤ LÀM VỢ

Làm sao có thể không kể 

- những lo lắng về những đứa con

-  về những chi tiêu không thể không chi tiêu (cho bữa cơm hôm ngon hôm dỡ/hôm quá định mức chi tiêu được chồng khoán)

Làm sao có thể tránh được bất đồng quan điểm nuôi dạy con với 1 người không hề chăm con, không hề theo sát đứa con tới tuổi dậy thì...

Gánh bao nhiêu việc thì mọi lời của vợ  là lắm lời không? Có nên im lặng chiu đựng một mình?

Tứ đức " CÔNG- DUNG- NGÔN- HẠNH" cho tới hiện nay vẫn tiềm tàng não bộ/ trong huyết quản của người phụ nữ đương đại nên đa phần phụ nữ không dám rỉ tai cho ai nghe về oái oăm nghich cảnh của đời mình/ những trái khoái vô trách nhiệm của chồng _ họ sống trong cái kén HẠNH PHÚC...mà họ tự tạo để phô ra.

Cá biệt có không ít phụ nữ cảm thấy xấu hổ 

+khi lộ cho người khác biết về hoàn cảnh chồng con của mình 

+hoặc tỏ ý khinh khi những người đồng nghiệp/ những người phụ nữ  dám nói thật, dám phô thật hoàn cảnh gia đình.

"Và mẹ cũng không phải kiểu đàn bà hay rao những bất hạnh bằng lời, để thu nhặt cảm thương của người khác."- Nguyễn Ngọc Tư

Ghi dồng dài với ước mong những ngày 8/3 của những năm về sau, cách nghĩ của xã hội và của đàn ông & đàn bà có những đổi mới để

 phụ nữ không còn bị CHỒNG lạm dụng và bạo hành bằng những lời lẽ hay thái độ hoặc cung cách xử sự.